کرایوتراپی ( Cryotherapy )
—————————————————
کرایوتراپی (یا سرما درمانی) ، یک روش درمانی خاص است که در آن ضایعات سطحی پوست، تحت انجماد قرار می‌گیرند . ممکن است انجماد مناسب‌ترین راه درمان برای انواع مختلفی از ضایعات پوستی باشد . این روش نسبتاً ارزان، ایمن و قابل‌اعتماد است .
با این حال ، مهم است که ضایعه پوستی به‌طور دقیق تشخیص داده‌شده باشد. از این روش در درمان ملانوم (نوعی ضایعه سرطانی) یا هر ضایعه رنگی دیگری که می‌تواند ملانوم باشد، نباید استفاده شود . هدف از کریوتراپی کاهش سوخت و ساز سلولی، افزایش بقای سلولی ، کاهش التهاب ، کاهش درد و اسپاسم ، انقباض عروق است . از موارد کاربرد دستگاه کرایوتراپی در کنترل و درمان بیماری سالک، بواسیر، یبوست، دردهای بعد از عمل جراحی در پرتو درمانی، از بین بردن چربی‌های اضافه بدن و از این دست می باشد. این روش نسبتاً ارزان، ایمن و قابل‌اعتماد است. بااین‌حال، مهم است که ضایعه پوستی به‌طور دقیق تشخیص داده‌شده باشد. از این روش در درمان ملانوم (نوعی ضایعه سرطانی) یا هر ضایعه رنگی دیگری که می‌تواند ملانوم باشد، نباید استفاده شود.
کاربرد کرایوتراپی یا سرما درمانی
۱) تغییر رنگ پوست ( پیگمانتاسیون ها) : مانند لک‌های ناشی از آفتاب و لنتیگو
۲) برخی ضایعات پیش بدخیمی : مانند کراتوز آکتینیک
۳) ضایعات عروقی مانند : انواع همانژیوم‌ها از جمله سارکوم کاپوزی
۴) برخی ضایعات ویروسی مثل : زگیل و مولوسکوم کنتاژیوزوم
۵) کیست‌ها و ضایعات توموری خوش خیم مانند : میلیا، زائده‌های گوشتی (skin tag) و کراتوز سباسه
۶) اسکارهای هیپرتروفیک و کلوئیدها
مکانیسم اثر کرایوتراپی
در این پروسه‌ی درمانی از نیتروژن مایع و به میزان کمتر اکسیژن و هیدروژن مایع (با دمای زیر صفر) استفاده میشود.
مکانیسم کرایوتراپی را در ۳ فاز می توان تشریح کرد :
• فاز اول ، فاز انتقال حرارت : رایج‌ترین ماده مورد استفاده در کرایو ، نیتروژن مایع است که نقطه جوشی معادل ۱۹۶- درجه سانتی گراد دارد و با استفاده از آن بر روی ضایعه یک فاز انتقال حرارت سریع از پوست به مایع فریز کننده اتفاق افتاده و مقدمات تخریب سلولی در محل ضایعه فراهم می شود.
• فاز دوم، فاز تخریب سلولی : فریز ضایعه به سبب شرایط هیپراسمتیک داخل سلولی، تخریب ناگهانی و سریع سلولی را به دنبال دارد. مطالعات نشان داده است که پس از یک تخریب سریع، توانایی تولید کلاژن فیبروبلاست‌ها به حداقل می رسد و این ، موجبات درمان ضایعاتی نظیر کلوئیدها را به بهترین وجه فراهم می کند .
• فاز سوم، فاز التهابی : این التهاب با ادم و قرمزی همراه است و پاسخ طبیعی به فرایند مرگ سلولی می باشد . عدم کنترل مناسب این فاز می‌تواند منجر به تشکیل تاول و درنهایت اسکار شود .
مراقبت‌های پس از درمان
به‌احتمال‌زیاد در عرض چند ساعت، ناحیه تحت درمان تاول خواهد زد . گاهی اوقات تاول شفاف است و گاهی اوقات به دلیل خونریزی ، قرمز یا بنفش می‌باشد (این موضوع ضرری ندارد). اگر درمان در نزدیک چشم صورت پذیرفته باشد ، ممکن است پلک‌ها دچار تورم شوند ، بخصوص در هنگام صبح ، اما در عرض چند روز برطرف می‌شوند . به‌تدریج در عرض چند روز، زخم و تاول ناحیه تحت درمان فروکش خواهند نمود.
معمولاً توجه ویژه‌ای در مرحله بهبودی موردنیاز نیست . می‌توان ناحیه تحت درمان را به آرامی یک یا دو بار در روز شستشو داد ، ناحیه تحت درمان باید تمیز نگه داشته شود . پانسمان کردن ناحیه ، اختیاری است ، اما اگر ناحیه تحت درمان در معرض آسیب‌دیدگی و یا اصطکاک با لباس قرار داشته باشد ، بهتر است روی آن پانسمان شود. هنگامی‌که تاول خشک و فروکش نمود ، می‌توان از روغن وازلین استفاده کرد . از دست‌کاری ناحیه خودداری کنید . در روی صورت، ناحیه تحت درمان، ظرف ۵ الی ۱۰ روز لایه‌برداری میشود، در مورد پوست دست ممکن است ۳ هفته طول بکشد. جراحت و یا زخم موجود در قسمت پایینی پا ممکن است تا ۳ ماه ادامه داشته باشد، زیرا که التیام زخم‌ها در این ناحیه به‌کندی صورت می‌پذیرد. ایجاد عفونت ثانویه غیرمعمول است. اگر رخ دهد، ممکن است باعث افزایش درد، تورم، افزایش مایع زردرنگ در داخل تاول، ترشحات چرکی و یا قرمزی در اطراف منطقه درمان شود . اگر موضوعی باعث نگرانی شما شد ، با پزشک خود به مشورت بپردازید : ممکن است ، ضدعفونی‌کننده‌ها موضعی و یا آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی لازم باشد .